বানান শিক্ষা আৰু ক্ষমা ভিক্ষা..

পঢ়া-শুনাত সৰুৰে পৰা ভালেই আছিলো৷ দেউতাই বিচাৰিছিল যাতে সদায় পৰীক্ষাত প্ৰথম হওঁ৷ দেউতাক সন্তুষ্ট কৰিবলৈকে মনপুতি পঢ়িছিলো৷ দেউতাৰ অনুশাসন অতি কঠোৰ আছিল বাবে প্ৰায়েই দেউতাৰ হাতত চেকনিৰ কোব খাব লগা হৈছিল, কিন্তু স্কুলত তেনে অভিজ্ঞতা প্ৰায় নাছিল৷ স্কুলত চেকনিৰ কোব খাব লগা হোৱাটো মোৰ বাবে প্ৰচন্ড অপমানজনক কথা আছিল৷ তিতাবৰ অভ্যসন বিদ্যালয়ত ১৯৬৪ চনৰ পৰা ১৯৬৮ চনৰ আৰম্ভণিলৈকে পঢ়া দিনবোৰলৈ মনত পেলালে মাত্ৰ দুটা ঘটনাই মনলৈ আহে, চেকনিৰ কোব খোৱাৰ৷

খ শ্ৰেণীত পঢ়ি থকা সময়ৰ কথা৷ বাইদেউ এগৰাকীয়ে সাহিত্য পঢ়ায়৷ পাঠ্য-পুথিখনৰ নাম আছিল আৰ্হিপাঠ৷ খ শ্ৰেণীত আমাক যুক্তাক্ষৰ শিকোৱা হৈছিল৷ প্ৰায়েই বোৰ্ডত বানান লিখিবলৈ দিছিল বাইদেউ গৰাকীয়ে৷ নোৱাৰিলে হাতত, পিঠিত চেকনিৰ চেটেপ চেটেপ মাৰ পৰিছিল৷ প্ৰায় সকলোৱেই এদিন নহয় এদিন তাৰ সোৱাদ ল’বলৈ পাইছিল৷ মই ভালেমান দিন সাৰি আছিলো৷ বাইদেউ শ্ৰেণীকোঠাত সোমালেই আমাৰ বুকু কঁপিছিল৷ 

এদিন বাইদেৱে আমাক বোৰ্ডত বানান লিখিবলৈ মাতিলে, এজন এজনকৈ৷ দুজন মানে পাৰিলে, কেইজনমানে চেকনিৰ কোব খালে৷ আমি বাকীবোৰ বলি দিবলৈ নিয়া ছাগলীৰ দৰে থৰহৰি কম্পমান হৈ চাই থাকিলো৷ হঠাতে মোৰ নামটো ভাহি আহিল বাইদেউৰ মুখৰ পৰা৷ মই অলপ সাহস গোটাই বোৰ্ডৰ ওচৰলৈ গৈ হাতত চকমাটি এডোখৰ তুলি লৈ বাইদেউলৈ চালো৷

বাইদেৱে ক’লে, “লিখা, শক্তিশালী৷” 

মই অলপো দ্বিধাবোধ নকৰাকৈ বোৰ্ডত লিখি দিলো, “শক্তিশালি”৷ 

লিখা হ’লত বাইদেউৰ পিনে চালো৷ বাইদেৱে গহীন ভাবে ওচৰলৈ মাতিলে৷ তাৰপাছত হাত পাতিবলৈ ক’লে৷ হাতৰ তলুৱাত কেইটা কোব পৰিল মনত নাই৷ লাজে অপমানে কাণ-মূৰ ৰঙা হৈ পৰিল৷ তলমূৰকৈ আহি নিজৰ ঠাইত বহি পৰিলো৷ 

তাৰ পাছত বাইদেৱে মাতিলে ছোৱালী এজনীক৷ আমাৰ স্কুললৈ নতুনকৈ আহিছিল৷ ছোৱালীজনীয়ে পোনে-পোনে বোৰ্ডৰ ওচৰলৈ গৈ ধুনীয়া আখৰেৰে লিখি দিলে, “শক্তিশালী”৷ বাইদেৱে শলাগিলে৷ তাই গৌৰৱৰ ভাবেৰে আহি নিজৰ ঠাইত বহি পৰিল৷ মই ইতিমধ্যে হাতৰ তলুৱাৰ কোবকেইটাৰ কথা পাহৰি গৈছিলো৷ আমাৰ মাজলৈ অহা সেই ছোৱালীগৰাকীয়েহে দুগালত দুটা প্ৰচন্ড “শক্তিশালী”চৰ শোধোৱা যেন লাগিল৷ গালখন বহুদিনলৈকে ফৰ ফৰাই থকা যেন লাগিছিল৷ 

সেইদিন ধৰি কেতিয়াও আৰু সেই বানান ভুল কৰা মনত নপৰে৷ সঁচাকৈয়ে শক্তিশালী বানান শিক্ষা প্ৰণালী৷

দ্বিতীয়টো ঘটনা মনত পৰিলে আজিও মনটো বিদ্ৰোহী হৈ উঠিব খোজে৷ তেতিয়া বোধকৰো মই প্ৰথম শ্ৰেণীত৷ 

পানীখোৱাছুটীৰ পাছত আমাৰ খেল-ধেমালিৰ পিৰিয়ড আছিল৷ আমি নিজৰ পচন্দ মতে কিবা-কিবি খেলি আছিলো৷ ছোৱালী কেইজনীমানে স্কিপিং কৰি আছিল৷ সৰুৰে পৰা মইও স্কিপিং কৰি খুব ভাল পাইছিলো৷ মই হাতত স্কিপিঙৰ ৰচী লৈ থকা ছোৱালী এজনীৰ ওচৰ চাপি গৈ ৰচীডাল খুজিলো৷ কোনো আপত্তি নকৰাকৈ ছোৱালীজনীয়েও ৰচীডাল মোলৈ আগবঢ়াই দিলে৷ 

হাতত ৰচীডাল মই ল’বলৈহে পালো, হঠাতে ক’ৰবাৰ পৰা চাৰ এজন আহি মোক ডবা পিট দিলে৷ লাজ-অপমান-যন্ত্ৰণাত আধামৰা যেন হ’লো৷ মোক কি কাৰণে তেনেদৰে নিষ্ঠুৰ ভাবে প্ৰহাৰ কৰা হ’ল বুজিও নাপালো৷ হয়তো ল’ৰাই স্কিপিং কৰিব নাপায় বুলি চাৰজনে ভাবিছিল৷ নাইবা হয়তো, ল’ৰা হৈ মই ছোৱালীৰ পৰা খেলৰ সামগ্ৰী খুজিবলৈ যোৱাটো চাৰজনৰ দৃষ্টিত অপৰাধ আছিল৷ মোৰ দোষ কি, সেইটো মোৰ বাবে ৰহস্য হৈয়েই থাকিল৷ 

দিন বাগৰি গ’ল৷ স্কিপিং কৰিবলৈ কিন্তু এৰি নিদিলো৷ 

কালক্ৰমত কটন কলেজ পালোঁহি৷ কলেজ সপ্তাহৰ সময়ত হোৱা বিভিন্ন প্ৰতিযোগিতাৰ মাজত স্কিপিং প্ৰতিযোগিতাও আছিল৷ অৱশ্যে কেৱল ল’ৰাৰ বাবেহে৷ মইও যোগদান কৰিলো৷ মোৰ প্ৰদৰ্শন ভালেই হৈছিল৷ অলপৰ কাৰণেহে পুৰস্কাৰ পোৱাৰ পৰা বঞ্চিত হ’লো৷ সেইদিনা পিছে তিতাবৰৰ সেই চাৰজনৰ কথা বাৰে বাৰে মনত পৰিছিল৷ ভাবিছিলো, প্ৰতিযাগিতাত প্ৰথম হোৱা, এক মিনিটত ১৮০ বাৰ স্কিপিং কৰা মণিপুৰী ছাত্ৰজনে স্কিপিং কৰা সময়ত যদি চাৰজনে আগতে কেতিয়াবা দেখিলেহেতেন, কিজানিবা মোৰ পিঠিত তেখেতৰ চেকনিৰ এটাও কোব নপৰিলেহেতেন৷ 

মনত পৰিলে পিঠিখন এতিয়াও চেকচেকাই উঠে৷