সাহিত্যৰ সেঁতু
দিল্লীৰ তিলক নগৰত ভাড়ালৈ লোৱা সৰু ঘৰটোত দুপৰীয়াৰ আহাৰ কৰাৰ পাছত অলপ জিৰণি ল'বলৈ বিচনাত বাগৰ দিছোঁ৷ বহিৰৰ পৰিৱেশ প্ৰদূষিত৷ ভিতৰত সোমাই থকাই ভাল৷ তাতে শীতৰ আগমনো ঘটিছে এখোজ দুখোজকৈ৷ গাত এৰী চাদৰখন লৈ বিচনাত বাগৰ দিয়াৰ ক্ষন্তেক পাছতে আমেজত দুচকু মুদ খাই আহিল৷
প্ৰায় দুঘন্টামান পাছত কাষতে থকা মোবাইল ফোনটো বাজি উঠিল৷ চকু মোহাৰি ফোনটো হাতত ল'লোঁ৷ এটা অচিনাকী নম্বৰৰ পৰা ফোনটো আহিছে৷ কলেজৰ প্ৰাচাৰ্য হোৱা বাবে বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা ফোন আহি থাকে৷ অচিনাকী হ'লেও ফোন ধৰোঁ৷ ফোনটো ৰিচিভ কৰি লাহেকৈ মাত লগালোঁ, "হেলো....."
সিফালৰ পৰা হিন্দীতে মাত লগালে, " নমস্কাৰ, আপুনি ডঃ মাখন লাল দাসে কৈছেনে?"
:হয়, কৈছো৷ মইও হিন্দীতে উত্তৰ দিলোঁ৷
:মই ৰৱীন্দ্ৰ কুমাৰ শ্ৰীবাস্তৱ৷ "সমকালীন ভাৰতীয় সাহিত্য"ত প্ৰকাশিত আপোনাৰ হিন্দীলৈ অনুবাদ কৰা কবিতাদুটা পঢ়ি খুব ভাল লাগিল৷ "ফুটপাথ" আৰু "ফেন্সি বাজাৰ" ৷ তাতে আপোনাৰ চমু পৰিচয় আৰু ফোন নম্বৰটো পাই ভাবিলোঁ আপোনাক ফোন কৰি ধন্যবাদ দিওঁ৷
সিফালৰ পৰা তেখেতে কৈ গ'ল৷
কেইমাহমান আগতে বৰপেটাৰ প্ৰসিদ্ধ কবি শ্ৰী ধ্ৰুৱ কুমাৰ তালুকদাৰক কবিতা পাঠ কৰিবলৈ সাহিত্য একাডেমীয়ে দিল্লীলৈ মাতিছিল৷ তেখেতৰ ছটা কবিতা মই হিন্দীত সিদ্ধহস্ত নহয় যদিও যথেষ্ট কষ্ট কৰি হিন্দীলৈ অনুবাদ কৰি দিছিলোঁ৷ তাৰে দুটা কবিতা সাহিত্য একাডেমীৰ "সমকালীন ভাৰতীয় সাহিত্য" নামৰ হিন্দী আলোচনীখনত প্ৰকাশ পাইছিল৷ সেয়া নিসন্দেহে মোৰ বাবে এটা নতুন অভিজ্ঞতা আছিল৷ কিন্তু তাকে পঢ়ি দিল্লীৰ পৰা কোনো অচিনাকী লোকে ফোন কৰি শলাগ ল'ব বুলি ভাবিব পৰা নাাছিলোঁ৷
কিবা এক অবুজ আনন্দত মনটো উথলি উঠিল৷ মই শ্ৰী শ্ৰীৱাস্তৱ ডাঙৰীয়াক ধন্যবাদ দিলোঁ৷ তাৰপাছত নানা ধৰণৰ কথা-বতৰা চলিল৷ নিজৰ নিজৰ পৰিচয় অলপ বহলাই জনোৱাৰ পাছত আলোচনা আগবাঢ়িল সাহিত্যলৈ৷
অসমীয়া সাহিত্যৰ প্ৰতি শ্ৰীৱাস্তৱৰ যথেষ্ট ৰাপ আছে৷ তেওঁ প্ৰায় গোটেই অসম ভ্ৰমণ কৰিছে৷ যোগেশ দাসৰ "পৃথিবীৰ অসুখ" নামৰ কিতাপখনৰ ওপৰত কাম কৰিছে অসমৰ জনৈক ডেকাৰ সহায়ত৷ ডঃ ভবেন্দ্ৰ নাথ শইকীয়াৰ বিষয়েও আলোচনা চলিল৷ তেখেতৰ ঘৰ উত্তৰ প্ৰদেশৰ পূব অঞ্চলত৷ মাতৃভাষা ভোজপুৰী৷ অসমীয়া, বাংলা, উৰিয়া, মৈথিলী আৰু ভোজপুৰীযে অতি নিকট ভাষা, বহুতো শব্দযে একে আৰু হিন্দীৰ পৰা পৃথক সেই বিষয়ে দীঘলীয়া বক্তৃতা এটা দিলে ফোনতেই৷ হয়তো অসমীয়া ভাষা-সাহিত্যৰ প্ৰতি তেখেতৰ বিশেষ অনুৰাগৰ সিও এটা কাৰণ৷
শঙ্কৰদেৱৰ ওপৰত তেখেতে গভীৰভাৱে অধ্যয়ন চলাই আছে৷ ডঃ মহেশ্বৰ নেওগ আৰু ডঃবাণীকান্ত কাকতিৰ লেখাসমূহ পঢ়িছে৷ " শঙ্কৰদেৱৰ বিষয়ে যিমান কাম হৈছে প্ৰায়ভাগ ধৰ্মীয় দৃষ্টিকোণৰ পৰা হৈছে৷ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত সমালোচনামূলক ভাৱে বিশেষ গুৰুত্বপূৰ্ণ একো কাম হোৱা নাই," শ্ৰীবাস্তৱ ডাঙৰীয়াই মন্তব্য কৰিলে৷ তেওঁ এতিয়া শঙ্কৰদেৱৰ ওপৰত কাম কৰি আছে বুলি জানিবলৈ দিলে৷
মোৰ ঘৰ বৰপেটাত বুলি জনোৱাত তেখেতে তপৰাই জনালে বৰপেটা, নগাওঁ, বৰদোৱা আদিৰ কথা জানে বুলি৷
মনটো ভাল লাগিল৷ অসমীয়া মানুহে কৰিবলগা কাম উত্তৰ প্ৰদেশৰ কোনোবাই মন-প্ৰাণ দি কৰি থকা বুলি জানিব পাৰি৷
শ্ৰীবাস্তৱ ডাঙৰীয়াক সোনকালেই সাক্ষাৎ কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিলোঁ৷ দিল্লীত তেখেত মোৰ পৰা মাত্ৰ আঠ কিলোমিটাৰ দূৰৈত থাকে৷ সাহিত্যৰ সেঁতুখনে কিন্তু সেই দূৰত্বখিনিও নোহোৱা কৰি দিলে৷
১৩/১১/২০১৭
দিল্লীৰ তিলক নগৰত ভাড়ালৈ লোৱা সৰু ঘৰটোত দুপৰীয়াৰ আহাৰ কৰাৰ পাছত অলপ জিৰণি ল'বলৈ বিচনাত বাগৰ দিছোঁ৷ বহিৰৰ পৰিৱেশ প্ৰদূষিত৷ ভিতৰত সোমাই থকাই ভাল৷ তাতে শীতৰ আগমনো ঘটিছে এখোজ দুখোজকৈ৷ গাত এৰী চাদৰখন লৈ বিচনাত বাগৰ দিয়াৰ ক্ষন্তেক পাছতে আমেজত দুচকু মুদ খাই আহিল৷
প্ৰায় দুঘন্টামান পাছত কাষতে থকা মোবাইল ফোনটো বাজি উঠিল৷ চকু মোহাৰি ফোনটো হাতত ল'লোঁ৷ এটা অচিনাকী নম্বৰৰ পৰা ফোনটো আহিছে৷ কলেজৰ প্ৰাচাৰ্য হোৱা বাবে বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা ফোন আহি থাকে৷ অচিনাকী হ'লেও ফোন ধৰোঁ৷ ফোনটো ৰিচিভ কৰি লাহেকৈ মাত লগালোঁ, "হেলো....."
সিফালৰ পৰা হিন্দীতে মাত লগালে, " নমস্কাৰ, আপুনি ডঃ মাখন লাল দাসে কৈছেনে?"
:হয়, কৈছো৷ মইও হিন্দীতে উত্তৰ দিলোঁ৷
:মই ৰৱীন্দ্ৰ কুমাৰ শ্ৰীবাস্তৱ৷ "সমকালীন ভাৰতীয় সাহিত্য"ত প্ৰকাশিত আপোনাৰ হিন্দীলৈ অনুবাদ কৰা কবিতাদুটা পঢ়ি খুব ভাল লাগিল৷ "ফুটপাথ" আৰু "ফেন্সি বাজাৰ" ৷ তাতে আপোনাৰ চমু পৰিচয় আৰু ফোন নম্বৰটো পাই ভাবিলোঁ আপোনাক ফোন কৰি ধন্যবাদ দিওঁ৷
সিফালৰ পৰা তেখেতে কৈ গ'ল৷
কেইমাহমান আগতে বৰপেটাৰ প্ৰসিদ্ধ কবি শ্ৰী ধ্ৰুৱ কুমাৰ তালুকদাৰক কবিতা পাঠ কৰিবলৈ সাহিত্য একাডেমীয়ে দিল্লীলৈ মাতিছিল৷ তেখেতৰ ছটা কবিতা মই হিন্দীত সিদ্ধহস্ত নহয় যদিও যথেষ্ট কষ্ট কৰি হিন্দীলৈ অনুবাদ কৰি দিছিলোঁ৷ তাৰে দুটা কবিতা সাহিত্য একাডেমীৰ "সমকালীন ভাৰতীয় সাহিত্য" নামৰ হিন্দী আলোচনীখনত প্ৰকাশ পাইছিল৷ সেয়া নিসন্দেহে মোৰ বাবে এটা নতুন অভিজ্ঞতা আছিল৷ কিন্তু তাকে পঢ়ি দিল্লীৰ পৰা কোনো অচিনাকী লোকে ফোন কৰি শলাগ ল'ব বুলি ভাবিব পৰা নাাছিলোঁ৷
কিবা এক অবুজ আনন্দত মনটো উথলি উঠিল৷ মই শ্ৰী শ্ৰীৱাস্তৱ ডাঙৰীয়াক ধন্যবাদ দিলোঁ৷ তাৰপাছত নানা ধৰণৰ কথা-বতৰা চলিল৷ নিজৰ নিজৰ পৰিচয় অলপ বহলাই জনোৱাৰ পাছত আলোচনা আগবাঢ়িল সাহিত্যলৈ৷
অসমীয়া সাহিত্যৰ প্ৰতি শ্ৰীৱাস্তৱৰ যথেষ্ট ৰাপ আছে৷ তেওঁ প্ৰায় গোটেই অসম ভ্ৰমণ কৰিছে৷ যোগেশ দাসৰ "পৃথিবীৰ অসুখ" নামৰ কিতাপখনৰ ওপৰত কাম কৰিছে অসমৰ জনৈক ডেকাৰ সহায়ত৷ ডঃ ভবেন্দ্ৰ নাথ শইকীয়াৰ বিষয়েও আলোচনা চলিল৷ তেখেতৰ ঘৰ উত্তৰ প্ৰদেশৰ পূব অঞ্চলত৷ মাতৃভাষা ভোজপুৰী৷ অসমীয়া, বাংলা, উৰিয়া, মৈথিলী আৰু ভোজপুৰীযে অতি নিকট ভাষা, বহুতো শব্দযে একে আৰু হিন্দীৰ পৰা পৃথক সেই বিষয়ে দীঘলীয়া বক্তৃতা এটা দিলে ফোনতেই৷ হয়তো অসমীয়া ভাষা-সাহিত্যৰ প্ৰতি তেখেতৰ বিশেষ অনুৰাগৰ সিও এটা কাৰণ৷
শঙ্কৰদেৱৰ ওপৰত তেখেতে গভীৰভাৱে অধ্যয়ন চলাই আছে৷ ডঃ মহেশ্বৰ নেওগ আৰু ডঃবাণীকান্ত কাকতিৰ লেখাসমূহ পঢ়িছে৷ " শঙ্কৰদেৱৰ বিষয়ে যিমান কাম হৈছে প্ৰায়ভাগ ধৰ্মীয় দৃষ্টিকোণৰ পৰা হৈছে৷ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত সমালোচনামূলক ভাৱে বিশেষ গুৰুত্বপূৰ্ণ একো কাম হোৱা নাই," শ্ৰীবাস্তৱ ডাঙৰীয়াই মন্তব্য কৰিলে৷ তেওঁ এতিয়া শঙ্কৰদেৱৰ ওপৰত কাম কৰি আছে বুলি জানিবলৈ দিলে৷
মোৰ ঘৰ বৰপেটাত বুলি জনোৱাত তেখেতে তপৰাই জনালে বৰপেটা, নগাওঁ, বৰদোৱা আদিৰ কথা জানে বুলি৷
মনটো ভাল লাগিল৷ অসমীয়া মানুহে কৰিবলগা কাম উত্তৰ প্ৰদেশৰ কোনোবাই মন-প্ৰাণ দি কৰি থকা বুলি জানিব পাৰি৷
শ্ৰীবাস্তৱ ডাঙৰীয়াক সোনকালেই সাক্ষাৎ কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিলোঁ৷ দিল্লীত তেখেত মোৰ পৰা মাত্ৰ আঠ কিলোমিটাৰ দূৰৈত থাকে৷ সাহিত্যৰ সেঁতুখনে কিন্তু সেই দূৰত্বখিনিও নোহোৱা কৰি দিলে৷
১৩/১১/২০১৭
