শিক্ষকৰ ডায়েৰী…… অথ বান্দৰ সংবাদ…

অসম অভিযান্ত্ৰিক মহাবিদ্যালয়ৰ স’তে বান্দৰৰ সম্বন্ধ চিৰদিনীয়া৷ চৌহদৰ বাসিন্দাসকলে বান্দৰৰ লগত সহ-অৱস্থান কৰিবলৈ শিকি যায় কম সময়ৰ ভিতৰতে৷ হোষ্টেলত থাকোঁতে বান্দৰৰ স’তে নানা ধৰণৰ ধেমালিও কৰিছিলো৷ ১৯৮৫ চনত প্ৰবক্তা হিচাবে যোগ দিয়াৰ পাছত চৌহদতে থাকিবলৈ লওঁ চৰকাৰে যোগাই দিয়া আবাসসমূহত৷ মোৰ চাকৰিজীৱনত মুঠতে দহবাৰ আবাস সলাইছিলো অভিযান্ত্ৰিক মহাবিদ্যালয়ৰ চৌহদত৷ বান্দৰৰ সৈতে অভিজ্ঞতাও হৈছিল বেলেগ বেলেগ ধৰণৰ ৷

১৯৯১ চনৰ কথা ৷ তেতিয়া মই দুইনম্বৰ ছাত্ৰাবাসৰ অধীক্ষক৷ অধীক্ষকৰ বাসগৃহটো ছাত্ৰাবাসৰ কাষতে৷ চৰকাৰী গৃহসমূহৰ অৱস্থা দেখিলে কেতিয়াবা নিজকেই ধিক্কাৰ দিবৰ মন যায়৷ বৰষুণ দিলে পানী সোমায়, কেতিয়াবা মজিয়াৰ সুৰুঙাৰে সাপৰ অনুপ্ৰৱেশ ঘটে, ধুমুহা আহিলে ঘৰটোৰ লগতে বুকুবোৰো সমানে কঁপে৷ তাতে আকৌ ভূতৰ ওপৰত দানহ পৰাদি আহি থাকে বান্দৰৰ জাকবোৰ৷ শিক্ষকতা কৰি কিবা অলপ পূণ্য অৰ্জন কৰা বাবেহে কিজানি কোনো অপায়-অমঙ্গল নোহোৱাকৈ থাকে ৷

তেতিয়া মোৰ ডাঙৰ ল’ৰাটো এবছৰীয়া৷ ল’ৰাটিক যিকোনো প্ৰকাৰে বান্দৰৰ হাতৰ পৰা বচাই ৰখাটোৱেই আছিল আমাৰ বাবে সকলোতকৈ ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বান৷ সকলো সময়তে দুৱাৰ-খিৰিকি বন্ধ কৰি ৰখা হৈছিল, আয়নাভঙা খিৰিকিবোৰ ডাঠ কাগজ আদিৰে যিকোনো প্ৰকাৰে বন্ধ কৰি লোৱা হৈছিল৷ তথাপি মাজে মাজে বান্দৰ সোমাই আহে৷ ভালদৰে লক্ষ্য কৰি বান্দৰ সোমোৱা বাটটো বিচাৰি পালো৷ ঘৰৰ চিলিঙলৈ মানুহ উঠি যাব পৰাকৈ বাট এটা আছিল, কিন্তু সেই বাটটো বন্ধ কৰিবৰ বাবে থকা ঢাকনিখন ভাঙি যোৱা বাবে বাটটো অনবৰতে খোলা অৱস্থাত থাকে৷ ঘৰৰ চালৰ তলেৰে থকা ফাঁকেৰে বান্দৰবোৰ চিলিঙত সোমায় আৰু সেই বাটেৰে ভিতৰলৈ সোমাই আহে৷ বাটটো বন্ধ কৰি দিবলৈ চৌহদতে থকা সংশ্লিষ্ট বিভাগৰ দায়িত্বশীল বিষয়াজনলৈ লেখিলো৷ এদিন দুদিনকৈ বহুদিন পাৰ হৈ গ’ল৷ কোনো কাম নহ’ল৷

এদিন দুপৰীয়া কলেজৰ পৰা ভাত খাবলৈ ঘৰলৈ আহি শ্ৰীমতীৰ কন্দনামুৱা মুখখন দেখি বুজিলো, কথা বিষম৷ শ্ৰীমতীয়ে যিটো বৰ্ণনা দিলে, মোৰ গাৰ নোম শিঁয়ৰি উঠিল৷

“আজি প্ৰকান্ড বুঢ়া বান্দৰটো সোমাইছিল৷ বাবলু আছিল বিচনাত৷ এফালে বান্দৰটো, এফালে বাবলু৷ মাজতে মই৷ বান্দৰটোৱে মোক খেদা মাৰি মাৰি আহে৷ কিছুসময় তেনেদৰে থকাৰ পাছত বান্দৰটোৱে কিবা ভাবি গুচি গ’ল৷ মই কোনোমতেহে বাবলুক বচালো্ঁ৷ সোনকালে কিবা এটা কৰা, নহলে আমি এই কেম্পাচৰ পৰা যাওঁগৈ৷”

লগে লগে পদুলিমুখলৈ ওলাই আহিলো৷ সেইদিনা পৰীক্ষা চলি আছিল৷ কেইমিনিটমান অপেক্ষা কৰাৰ পাছত ছাত্ৰ এজন কলেজৰ পৰা আহি থকা চকুত পৰিল৷ মোৰেই ছাত্ৰ, মোৰেই হোস্টেলৰ বাসিন্দা৷ ওচৰ আহি পোৱাৰ লগে লগে সুধিলো,

“হেৰি নহয়, প্ৰশান্তক দেখিছিলা নেকি?” (মোৰ খুৰশালি, ল’ৰাজনৰ লগত একেলগে পঢ়ে), মই সুধিলো৷

“নাই দেখা, কিয়নো চাৰ?”

“কিবা কাম এটা আছিল,” মই চমুকৈ ক’লো৷

“কি কাম চাৰ? মোক কওঁকচোন৷ মই আছো নহয়৷”

নিজৰ সুবিধাৰ বাবে ছাত্ৰক ব্যৱহাৰ কৰাটো নীতি-বিৰুদ্ধ কথা বুলি সদায় মানি আহিছো৷ তথাপি ল’ৰাজনৰ আগ্ৰহ দেখি কওঁ-নকওঁকৈ ল’ৰাজনক সমস্যাটো বুজাই ক’লো৷ 

“হয় নেকি? আপুনি ৰৈ থাকক, এঘন্টাৰ ভিতৰত আপোনাৰ কাম হৈ আছে,” মোক আশ্বাস দি ল’ৰাজনে পোনে পোনে সেই কাৰ্যালয়ৰ পিনে খোজ ল’লে৷ কথাটো কৈ ভালেই কৰিলোঁ নে ভুলেই কৰিলো ভাবি নাপাই মই অস্থিৰ মনেৰে ভিতৰ সোমাই আহিলো৷

আধাঘন্টাও নহ’ল কিজানি, ল’ৰাজন আহি মাত লগালেহি৷ বাহিৰ ওলাই দেখোঁ ল’ৰাজনৰ লগত চাৰিজনমান মানুহ, লগত বিভিন্ন সঁজুলি আৰু দুখনমান প্লেইন চীট৷ মানুহকেইজন কামত লাগি গ’ল আৰু কম সময়ৰ ভিতৰতে বান্দৰ সোমোৱা বাটবোৰ নিকপকপীয়াকৈ বন্ধ কৰি থৈ গ’লগৈ৷

“তুমি কেনেকৈ কৰিলাহে কামটো?” মানুহকেইজন যোৱাৰ পাছত মই ল’ৰাজনক সুধিলো৷

“চাৰ, অফিচত গৈ অলপ বান্দৰামি কৰিলো্ঁ, বান্দৰৰ ভাষাহে মানুহবোৰে বুজি পায়,” মিচিকিয়া হাঁহি মাৰি ল’ৰাজনে উত্তৰ দিলে৷

মইও হাঁহি মাৰি শলাগি থলোঁ৷

ল’ৰাজন গ’লগৈ, ঘৰত বান্দৰ সোমোৱাও বন্ধ হ’ল সেইদিনাৰ পৰা৷

সেই ছাত্ৰজন এতিয়া এজন সফল অভিযন্তা ৷ অৱশ্যে তেওঁ এতিয়াও বান্দৰৰ ভাষা প্ৰয়োগ কৰেনে নাই, সেইটোহে জানিবৰ মন যায়৷