ক্লিয়াৰেচিল...
পেটৰ ভাতমুঠিৰ খাটিৰত ভাৰতৰ বেলেগ বেলেগ ঠাইত চাকৰি কৰি ফুৰিছো৷ অসম চৰকাৰৰ চাকৰিৰ পৰা স্বেচ্ছামূলক অৱসৰ লৈয়েই প্ৰথমে মধ্য প্ৰদেশৰ জবলপুৰত কাম কৰিবলৈ লওঁ৷ জবলপুৰ বিখ্যাত ঠাই৷ ভাৰতৰ ভৌগোলিক কেন্দ্ৰ বুলি ক'ব পাৰি৷ সকলো ঠাইৰ পৰা মানুহ আহি তাত বসতি কৰিছেহি৷ বঙালী সম্প্ৰদায়ৰ লোকৰ সংখ্যা লেখত লবলগীয়া৷ অসমীয়া দুঘৰমানো লগ পাইছিলো৷ মাৰাঠীলোকৰ সংখ্যাও কম নহয়৷ বিভিন্ন ঠাইৰ লোকৰ সংমিশ্ৰণ ঘটা কাৰণে জবলপুৰৰ হিন্দী বুজিবলৈ আৰু ক'বলৈ সহজ পাইছিলো৷ কেতিয়াও কোনেও এবাৰো ওলোটাই সোধা নাছিল হিন্দীৰে কিবা কোৱাৰ পাছত৷ হয়তো বঙালী মানুহে কোৱা হিন্দী শুনাত মানুহবোৰ অভ্যস্ত আছিল আৰু মোৰো উচ্চৰণ একেধৰণৰেই৷
কিন্তু পয়মাল ঘটিল ৰাজস্থানৰ চিকৰ বুলি ঠাইখনলৈ অহাৰ পাছত৷ সেই অঞ্চলৰ লোকে যি হিন্দী কয় আমি বুজি পাওঁ যদিও আমি কোৱা হিন্দী মানুহবোৰে সহজে বুজি নাপায়৷ আমাৰ উচ্চাৰণ অতি কোমল আৰু সেই শ্বেখাৱটি অঞ্চলৰ লোকৰ উচ্চাৰণ অতি কঠিন৷ কথা-বতৰা পাতিবৰ সময়ত কোনোমতে চলি যায় কাৰণ প্ৰসঙ্গৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি বহুকথা এনেও বুজি পোৱা যায়৷ কিন্তু বিশেষকৈ সমস্যা হয় দোকানত কোনো বস্তু কিনিবলৈ গ'লে৷ কিবা এটা বস্তু আছেনে বুলি সুধিলে দোকানীয়ে চকু ডাঙৰ কৰি ওলোটাই সুধিবই কি বস্তু বুলি৷ তিনিবাৰ চাৰিবাৰ বেলেগ বেলেগ ধৰণে উচ্চাৰণ কৰি কোৱাৰ পাছতহে বুজি পায়৷ কেতিয়াবা ধৈৰ্যচ্যুতি ঘটিব খোজে৷ এবাৰ ফাইভ ষ্টাৰ চকলেট কিনিবলৈ গৈ কোনোমতে দোকানীক বুজাবই নোৱাৰিলো৷ শেষত যেনিবা ফাইভ ষ্টাৰৰ পেকেট এটা ৰেকত দেখি আঙুলিয়াই দিলো৷
এদিন সন্ধিয়া ল'ৰাটোৰ বাবে ক্লিয়াৰেচিল এটা কিনিবলৈ ওলালো৷ বাছ আস্থানৰ সম্মুখত থকা সকলোতকৈ ডাঙৰ ফাৰ্মাচীখনতে সোমালো৷ দুজনমান চেলচ মেন আছিল৷ এজনক ক্লিয়াৰেচিল আছে নেকি সুধিলো৷
উত্তৰত পালো সেই একেই চাৱনি৷
আকৌ ক'লো ক্লিয়াৰেচিল৷
বুজি নাপালে৷
আকৌ বেলেগ ধৰণে আৰু লাহে লাহে অলপ ডাঙৰ ডাঙৰকৈ ক'লো, "ক্লি... য়া.....ৰে.....চি.....ল৷"
নাই বুজি নাপায়, মোৰ ফালে অদ্ভুত চাৱনিৰে মুখ মেলি চাই ৰ'ল মানুহজনে৷ যেন মই চিৰিয়াখানাৰ জন্তুহে৷ টিঙিচকৈ খংটো উঠি আহিল৷ অলপ হুটা মাতেৰেই ক'লো,
"ফাৰ্মাচী খুলি বহি আছে, ক্লিয়াৰেচিলৰ নাম শুনা নাই? দিয়ক কাগজ এখন৷"
মানুহজনে কাগজ-কলম আগবঢ়াই দিলে৷
মই ডাঙৰ ডাঙৰ আখৰেৰে ইংৰাজীতে লিখিলো, "ক্লিয়াৰেচিল৷"
সেইটো পঢ়িয়েই মানুহজনে কৈ উঠিল, "অ', ক্লিয়াৰেচিল? আছে আাছে৷"
"এৰা ক্লিয়াৰেচিল, মইনো কি বেলেগ কৈছিলো?" মই মনৰ ভিতৰতে ক'লো৷
পেটৰ ভাতমুঠিৰ খাটিৰত ভাৰতৰ বেলেগ বেলেগ ঠাইত চাকৰি কৰি ফুৰিছো৷ অসম চৰকাৰৰ চাকৰিৰ পৰা স্বেচ্ছামূলক অৱসৰ লৈয়েই প্ৰথমে মধ্য প্ৰদেশৰ জবলপুৰত কাম কৰিবলৈ লওঁ৷ জবলপুৰ বিখ্যাত ঠাই৷ ভাৰতৰ ভৌগোলিক কেন্দ্ৰ বুলি ক'ব পাৰি৷ সকলো ঠাইৰ পৰা মানুহ আহি তাত বসতি কৰিছেহি৷ বঙালী সম্প্ৰদায়ৰ লোকৰ সংখ্যা লেখত লবলগীয়া৷ অসমীয়া দুঘৰমানো লগ পাইছিলো৷ মাৰাঠীলোকৰ সংখ্যাও কম নহয়৷ বিভিন্ন ঠাইৰ লোকৰ সংমিশ্ৰণ ঘটা কাৰণে জবলপুৰৰ হিন্দী বুজিবলৈ আৰু ক'বলৈ সহজ পাইছিলো৷ কেতিয়াও কোনেও এবাৰো ওলোটাই সোধা নাছিল হিন্দীৰে কিবা কোৱাৰ পাছত৷ হয়তো বঙালী মানুহে কোৱা হিন্দী শুনাত মানুহবোৰ অভ্যস্ত আছিল আৰু মোৰো উচ্চৰণ একেধৰণৰেই৷
কিন্তু পয়মাল ঘটিল ৰাজস্থানৰ চিকৰ বুলি ঠাইখনলৈ অহাৰ পাছত৷ সেই অঞ্চলৰ লোকে যি হিন্দী কয় আমি বুজি পাওঁ যদিও আমি কোৱা হিন্দী মানুহবোৰে সহজে বুজি নাপায়৷ আমাৰ উচ্চাৰণ অতি কোমল আৰু সেই শ্বেখাৱটি অঞ্চলৰ লোকৰ উচ্চাৰণ অতি কঠিন৷ কথা-বতৰা পাতিবৰ সময়ত কোনোমতে চলি যায় কাৰণ প্ৰসঙ্গৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি বহুকথা এনেও বুজি পোৱা যায়৷ কিন্তু বিশেষকৈ সমস্যা হয় দোকানত কোনো বস্তু কিনিবলৈ গ'লে৷ কিবা এটা বস্তু আছেনে বুলি সুধিলে দোকানীয়ে চকু ডাঙৰ কৰি ওলোটাই সুধিবই কি বস্তু বুলি৷ তিনিবাৰ চাৰিবাৰ বেলেগ বেলেগ ধৰণে উচ্চাৰণ কৰি কোৱাৰ পাছতহে বুজি পায়৷ কেতিয়াবা ধৈৰ্যচ্যুতি ঘটিব খোজে৷ এবাৰ ফাইভ ষ্টাৰ চকলেট কিনিবলৈ গৈ কোনোমতে দোকানীক বুজাবই নোৱাৰিলো৷ শেষত যেনিবা ফাইভ ষ্টাৰৰ পেকেট এটা ৰেকত দেখি আঙুলিয়াই দিলো৷
এদিন সন্ধিয়া ল'ৰাটোৰ বাবে ক্লিয়াৰেচিল এটা কিনিবলৈ ওলালো৷ বাছ আস্থানৰ সম্মুখত থকা সকলোতকৈ ডাঙৰ ফাৰ্মাচীখনতে সোমালো৷ দুজনমান চেলচ মেন আছিল৷ এজনক ক্লিয়াৰেচিল আছে নেকি সুধিলো৷
উত্তৰত পালো সেই একেই চাৱনি৷
আকৌ ক'লো ক্লিয়াৰেচিল৷
বুজি নাপালে৷
আকৌ বেলেগ ধৰণে আৰু লাহে লাহে অলপ ডাঙৰ ডাঙৰকৈ ক'লো, "ক্লি... য়া.....ৰে.....চি.....ল৷"
নাই বুজি নাপায়, মোৰ ফালে অদ্ভুত চাৱনিৰে মুখ মেলি চাই ৰ'ল মানুহজনে৷ যেন মই চিৰিয়াখানাৰ জন্তুহে৷ টিঙিচকৈ খংটো উঠি আহিল৷ অলপ হুটা মাতেৰেই ক'লো,
"ফাৰ্মাচী খুলি বহি আছে, ক্লিয়াৰেচিলৰ নাম শুনা নাই? দিয়ক কাগজ এখন৷"
মানুহজনে কাগজ-কলম আগবঢ়াই দিলে৷
মই ডাঙৰ ডাঙৰ আখৰেৰে ইংৰাজীতে লিখিলো, "ক্লিয়াৰেচিল৷"
সেইটো পঢ়িয়েই মানুহজনে কৈ উঠিল, "অ', ক্লিয়াৰেচিল? আছে আাছে৷"
"এৰা ক্লিয়াৰেচিল, মইনো কি বেলেগ কৈছিলো?" মই মনৰ ভিতৰতে ক'লো৷
No comments:
Post a Comment