চেন্নাইৰ বাছৰ টিকট..
মাদ্ৰাজ আই আই টিত তামিল আৰু তেলুগু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়েই বেছিকৈ পোৱা যায়৷ সেয়া আছিল ১৯৮৭ চনৰ কথা৷ তেতিয়া আই আই টি আছিল মাত্ৰ পাঁচখন৷ খড়গপুৰ, কানপুৰ, দিল্লী, বোম্বাই আৰু মাদ্ৰাজ৷ সেইসময়ৰ কথাৰ লগত এতিয়াৰ কথা নিমিলিবও পাৰে৷ আমাৰ এম টেকৰ শ্ৰেণীত আছিলো মুঠতে ১৮ জন ছাত্ৰ-ছাত্ৰী৷ একমাত্ৰ ছাত্ৰী পদ্মশ্ৰী আছিল অন্ধ্ৰৰ৷ তামিল আছিল মাত্ৰ চাৰিজন৷ পদ্মশ্ৰীক ধৰি মুঠতে এঘাৰজন তেলুগু৷ বাকী থাকিলগৈ তিনিজন৷ তাৰে এজন কেৰালাৰ, মনু৷ আনজন পশ্চিম বঙ্গৰ, ৰমেশ পাণ্ডা৷ আৰু ওঠৰ নম্বৰজন মই ৷ অৰ্থাৎ কেৰালা, পশ্চিম বঙ্গ আৰু অসমৰ মাত্ৰ এজন এজন আছিলো৷ তামিলবোৰে তামিলত, তেলুগুবোৰে তেলুগুত কথা পাতি থাকে বেলেগ বেলগ গোট হৈ৷ আমি বিশেষ একো বুজি নাপাওঁ৷ গতিকে আমি সংখ্যালঘু তিনিজনৰ এটা বেলেগ গোট স্বাভাৱিকতেই গঢ় লৈ উঠিছিল৷ পশ্চিম বঙ্গ আৰু অসমৰ মাজত মিত্ৰতা অতি সহজে গঢ়ি উঠে বাহিৰত৷ কিন্তু বাধ্য হৈ বেচেৰা মালায়ালী মনু আহি আমাৰ গোটত চামিল হ'বলগীয়া হৈছিল৷
মনু, ৰমেশ পাণ্ডা আৰু মই, তিনিও এদিন বাছেৰে যাবলৈ ওলালোঁ, পেৰিজলৈ৷ বাছত যথেষ্ট ভিৰ৷ লৰচৰ কৰিব নোৱাৰি৷ কিন্ত মহিলাৰ বাবে সংৰক্ষিত আসন খালী থাকিলেও কোনো পুৰুষক তাত বহা নেদেখিলো৷
: আমাৰ তাত হ'ব লাগিছিল৷ বহিবলৈ হেতা-ওপৰা লাগিলহেতেন৷
ৰমেশে মন্তব্য কৰিলে৷
আমাৰ কাষতে খুটা এটাত আঁউজি সেই ভিৰৰ মাজতে থিয় দি থকা ল'ৰা এটাই একান্তমনে কিতাপ এখন পঢ়ি আছিল৷ সেইপিনে দেখুৱাই মই মন্তব্য কৰিলো,
: বাপৰে বাপ, তেখেতক চোৱা; পঢ়া-শুনাত কি ৰাপ৷ আমাৰ গুৱাহাটীত হ'লে মস্ত কবিৰাজ বুজি সকলোৱে জোকালেহেতেন৷
অলপ দূৰ গৈ, বাছখন এঠাইত ৰখাই দিলে৷ কিবা ষ্টপেজ পালো নেকি চালো৷ নাই , জন-প্ৰাণী নথকা ঠাই এডোখৰতহে বাছখন ৰখাইছে, মানুহবোৰক টিকট কিনিবলৈ সময় দিবৰ বাবে৷ বেছি ভিৰ হ'লে তেনেদৰে মাজতে ৰখাই দিয়ে, যাতে সকলোৱে টিকট কিনিবলৈ সময় পায়৷ কণ্ডাক্টৰজনে তামিলেৰে কিবা ক'লে, হয়তো টিকট কিনিবলৈ৷ মানুহবোৰেও টিকট কিনিবলৈ ধৰিলে৷ আমি আছিলো মাজতে৷ কণ্ডাক্টৰ আছিল একেবাৰে আগত৷ ইফালে ভীষণ ভিৰ৷ পিছত থকা মানুহবোৰে টিকটৰ কিনিবলৈ আগলৈ আহিব নোৱাৰে বাবে সম্মুখত থকা এজনক নোট এখন দি টিকট কিনি দিবলৈ কয়৷ সেই মানুহজনে তেওঁৰ আগত থকা আন এজনৰ হাতত নোটখন দিয়ে, তেনেদৰে নোটখন ৰিলে ৰেচৰ নিচিনাকৈ আগবাঢ়ি গৈ গৈ কন্ডাক্টৰৰ ওচৰ পায়৷ কণ্ডাক্টৰে টিকট দিয়ে আৰু লগতে ঘূৰাই পাব লগা পইচাখিনিও৷ সেই টিকট আৰু পইচা মানুহৰ হাত বাগৰি বাগৰি পিছত থকা মূল মানুহজনৰ হাত পায়গৈ৷ কিমানখন হাত বাগৰে হিচাব নকৰিলো৷ কিন্তু গোটেই প্ৰক্ৰিয়াটো অতি মনোযোগেৰে লক্ষ্য কৰি থকা মনুৱে হাঁহি হাঁহি মন্তব্য কৰিলে,
: দেখিছানে কাৰবাৰ? আমাৰ তাত হোৱা হ'লে নোটখন মাজতে কোনোবাই পকেটত ভৰাই থৈ একো নজনাৰ ভাও ধৰিলেহেতেন৷ ক'ৰ নোট ক'ত গ'লহেতেন!
কথাটোত ৰস পাই আমিও হাঁহিলো৷ তেনেকুৱা হোৱাৰ সম্ভাৱনা আমাৰ তাতো নথকা নহয়, মনতে ভাবিলো৷
: আমাৰ তাত আকৌ বেছি ভিৰ থাকিলে, কণ্ডাক্টৰজন আগফালে থাকিলে আমি পিছফালৰ দুৱাৰেদি উঠো আৰু কণ্ডাক্টৰ লাহে লাহে পিছলৈ আহিব ধৰিলে আমি পিছৰ ষ্টপেজত নামি আকৌ আগ দুৱাৰেদি উঠো৷ মুঠতে আমাক কোনোপধ্যেই ঢুকি নাপায় সহজে৷
ৰমেশে পশ্চিম বঙ্গৰ ডেকাসকলৰ বীৰত্বৰ কথা বখানি ক'লে৷
নিজৰ নিজৰ ঠাইৰ গুণ বখানি থাকোঁতে কেতিয়া গৈ পেৰিজ পালো ক'বই নোৱাৰিলো৷
বিচিত্ৰ এই দেশ৷ বিচিত্ৰ ইয়াৰ লোক৷
মাদ্ৰাজ আই আই টিত তামিল আৰু তেলুগু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়েই বেছিকৈ পোৱা যায়৷ সেয়া আছিল ১৯৮৭ চনৰ কথা৷ তেতিয়া আই আই টি আছিল মাত্ৰ পাঁচখন৷ খড়গপুৰ, কানপুৰ, দিল্লী, বোম্বাই আৰু মাদ্ৰাজ৷ সেইসময়ৰ কথাৰ লগত এতিয়াৰ কথা নিমিলিবও পাৰে৷ আমাৰ এম টেকৰ শ্ৰেণীত আছিলো মুঠতে ১৮ জন ছাত্ৰ-ছাত্ৰী৷ একমাত্ৰ ছাত্ৰী পদ্মশ্ৰী আছিল অন্ধ্ৰৰ৷ তামিল আছিল মাত্ৰ চাৰিজন৷ পদ্মশ্ৰীক ধৰি মুঠতে এঘাৰজন তেলুগু৷ বাকী থাকিলগৈ তিনিজন৷ তাৰে এজন কেৰালাৰ, মনু৷ আনজন পশ্চিম বঙ্গৰ, ৰমেশ পাণ্ডা৷ আৰু ওঠৰ নম্বৰজন মই ৷ অৰ্থাৎ কেৰালা, পশ্চিম বঙ্গ আৰু অসমৰ মাত্ৰ এজন এজন আছিলো৷ তামিলবোৰে তামিলত, তেলুগুবোৰে তেলুগুত কথা পাতি থাকে বেলেগ বেলগ গোট হৈ৷ আমি বিশেষ একো বুজি নাপাওঁ৷ গতিকে আমি সংখ্যালঘু তিনিজনৰ এটা বেলেগ গোট স্বাভাৱিকতেই গঢ় লৈ উঠিছিল৷ পশ্চিম বঙ্গ আৰু অসমৰ মাজত মিত্ৰতা অতি সহজে গঢ়ি উঠে বাহিৰত৷ কিন্তু বাধ্য হৈ বেচেৰা মালায়ালী মনু আহি আমাৰ গোটত চামিল হ'বলগীয়া হৈছিল৷
মনু, ৰমেশ পাণ্ডা আৰু মই, তিনিও এদিন বাছেৰে যাবলৈ ওলালোঁ, পেৰিজলৈ৷ বাছত যথেষ্ট ভিৰ৷ লৰচৰ কৰিব নোৱাৰি৷ কিন্ত মহিলাৰ বাবে সংৰক্ষিত আসন খালী থাকিলেও কোনো পুৰুষক তাত বহা নেদেখিলো৷
: আমাৰ তাত হ'ব লাগিছিল৷ বহিবলৈ হেতা-ওপৰা লাগিলহেতেন৷
ৰমেশে মন্তব্য কৰিলে৷
আমাৰ কাষতে খুটা এটাত আঁউজি সেই ভিৰৰ মাজতে থিয় দি থকা ল'ৰা এটাই একান্তমনে কিতাপ এখন পঢ়ি আছিল৷ সেইপিনে দেখুৱাই মই মন্তব্য কৰিলো,
: বাপৰে বাপ, তেখেতক চোৱা; পঢ়া-শুনাত কি ৰাপ৷ আমাৰ গুৱাহাটীত হ'লে মস্ত কবিৰাজ বুজি সকলোৱে জোকালেহেতেন৷
অলপ দূৰ গৈ, বাছখন এঠাইত ৰখাই দিলে৷ কিবা ষ্টপেজ পালো নেকি চালো৷ নাই , জন-প্ৰাণী নথকা ঠাই এডোখৰতহে বাছখন ৰখাইছে, মানুহবোৰক টিকট কিনিবলৈ সময় দিবৰ বাবে৷ বেছি ভিৰ হ'লে তেনেদৰে মাজতে ৰখাই দিয়ে, যাতে সকলোৱে টিকট কিনিবলৈ সময় পায়৷ কণ্ডাক্টৰজনে তামিলেৰে কিবা ক'লে, হয়তো টিকট কিনিবলৈ৷ মানুহবোৰেও টিকট কিনিবলৈ ধৰিলে৷ আমি আছিলো মাজতে৷ কণ্ডাক্টৰ আছিল একেবাৰে আগত৷ ইফালে ভীষণ ভিৰ৷ পিছত থকা মানুহবোৰে টিকটৰ কিনিবলৈ আগলৈ আহিব নোৱাৰে বাবে সম্মুখত থকা এজনক নোট এখন দি টিকট কিনি দিবলৈ কয়৷ সেই মানুহজনে তেওঁৰ আগত থকা আন এজনৰ হাতত নোটখন দিয়ে, তেনেদৰে নোটখন ৰিলে ৰেচৰ নিচিনাকৈ আগবাঢ়ি গৈ গৈ কন্ডাক্টৰৰ ওচৰ পায়৷ কণ্ডাক্টৰে টিকট দিয়ে আৰু লগতে ঘূৰাই পাব লগা পইচাখিনিও৷ সেই টিকট আৰু পইচা মানুহৰ হাত বাগৰি বাগৰি পিছত থকা মূল মানুহজনৰ হাত পায়গৈ৷ কিমানখন হাত বাগৰে হিচাব নকৰিলো৷ কিন্তু গোটেই প্ৰক্ৰিয়াটো অতি মনোযোগেৰে লক্ষ্য কৰি থকা মনুৱে হাঁহি হাঁহি মন্তব্য কৰিলে,
: দেখিছানে কাৰবাৰ? আমাৰ তাত হোৱা হ'লে নোটখন মাজতে কোনোবাই পকেটত ভৰাই থৈ একো নজনাৰ ভাও ধৰিলেহেতেন৷ ক'ৰ নোট ক'ত গ'লহেতেন!
কথাটোত ৰস পাই আমিও হাঁহিলো৷ তেনেকুৱা হোৱাৰ সম্ভাৱনা আমাৰ তাতো নথকা নহয়, মনতে ভাবিলো৷
: আমাৰ তাত আকৌ বেছি ভিৰ থাকিলে, কণ্ডাক্টৰজন আগফালে থাকিলে আমি পিছফালৰ দুৱাৰেদি উঠো আৰু কণ্ডাক্টৰ লাহে লাহে পিছলৈ আহিব ধৰিলে আমি পিছৰ ষ্টপেজত নামি আকৌ আগ দুৱাৰেদি উঠো৷ মুঠতে আমাক কোনোপধ্যেই ঢুকি নাপায় সহজে৷
ৰমেশে পশ্চিম বঙ্গৰ ডেকাসকলৰ বীৰত্বৰ কথা বখানি ক'লে৷
নিজৰ নিজৰ ঠাইৰ গুণ বখানি থাকোঁতে কেতিয়া গৈ পেৰিজ পালো ক'বই নোৱাৰিলো৷
বিচিত্ৰ এই দেশ৷ বিচিত্ৰ ইয়াৰ লোক৷
No comments:
Post a Comment